برج آزادی که سابقا” بعنوان برج شهیاد شناخته می شد بنایی تاریخی در ورودی غرب تهران و یکی از نمادهای شهر است.
معمار ، حسین امانت ، رقابت برای طراحی این بنا را برنده شد ،که مرکب از عناصر معماری دوران ساسانی و هخامنشی ومعماری ایرانی پس از اسلام است.
امانت یک بهائی بود که بخاطر انقلاب 1979 از کشور رانده شد.
این برج بخشی از مجموعه فرهنگی آزادی واقع در میدان آزادی تهران به مساحت 50000 متر مربع است. چندین فواره دور پایه برج و موزه ای در زیر زمین وجود دارد.
با سنگ مرمر سفید از استان اصفهان ساخته شده و شامل هشت هزار بلوک سنگی است. سنگ ها تماما” توسط قنبر رحیمی تهیه و قرار داده شده اند ، کسی که بعنوان سلطان سنگ ایران شناخته می شد. شکل هر بلوک با کامپیوتر محاسبه و برنامه ریزی شده بود که شامل تمام دستورالعملها برای کار این بنا است. ساخت واقعی بنا تحت نظارت بهترین استاد سنگ تراش ایران غفار داورپناه انجام شد. تامین مالی اصلی توسط گروهی پانصد نفره از صنعتگران ایرانی بود. مراسم افتتاح در 16 اکتبر 1971 برگزار شد.
در سال 1971 به مناسبت 2500 امین سالگرد شاهنشاهی ایران ساخته شد ، این دروازه به افتخار شاه ، شهیاد نام گرفت اما پس از انقلاب 1979 به آزادی تغییر نام داد. ارتفاع آن 50 متر است وبطور کامل مزین به سنگ مرمر برش یافته است.
موزه
ورودی برج مستقیما” در زیر طاق اصلی است و به موزه آزادی در طبقه زیرزمین منتهی می شود. دیوارهای سیاه و بخشهایی از این بنا تیره رنگ هستند. درب های سنگین بر روی دخمه ای باز می شود. هر یک از ویترین های داخل آن دربرگیرنده شیئی است. طلا و تکه های لعابدار ، سفال نقاشی شده ، مرمر ، مینیاتور و نقاشی هایی در میان دیوارهای سیاه قرار دارند. شبکه ای به هم چسبیده سقف را شکل می دهد. تقریبا” 50 تکه انتخاب شده است که هر یک معرف دوره خاصی از تاریخ ایران است.
صفحه نمایش اصلی توسط یک کپی از منشور کورش اشغال شده است (اصل آن در موزه بریتانیا است). ترجمه ای از کتیبه خط میخی روی منشور شامل حروف طلایی، روی دیوار یکی از گالری های منتهی به قسمت صوتی- بصری است، در مقابل ، لوحی مشابه دوازده امتیاز انقلاب سفید را لیست می کند. کنار منشور کورش ، لوحی طلایی معرفی موزه به محمد رضا پهلوی توسط شهردار تهران را به یادگار نگه می دارد.
در میان اولین اقلام به نمایش گذاشته شده ، سنگ فرشهای مربعی ، صفحات طلا و لوح هایی از شوش هستند که با حروف میخی یکنواخت پوشیده شده اند. سفال ها ، سرامیک ها، ظروف چینی لعابدار (مانند یک ظرف آبی و طلایی قرن هفتم از گرگان) ، یک قرآن مذهب ، و مینیاتورهای برجسته تاریخ کشور تا قرن نوزدهم وجود دارند که توسط دو قاب رنگ شده از مجموعه شهبانو فرح پهلوی نمایش می یابد.